ارزیابی آموزش تجهیزات ایمنی و آتش نشانی: آموزش ­های شهروندی در رابطه با ایمنی و آتش یکی از مهمترین راهکارها برای پیشگیری از حوادث به ویژه در کلانشهرها است. به واقع به علت پیچیدگی ماهیت اجتماعی و به ویژه مسائلی مانند فرسودگی بافت­های فرسوده، افزایش مهاجرت، حاشیه­ نشینی و بسیاری از مسائل دیگر در شهر تهران، تنها با مشارکت و آموزش شهروندان است که می­توان به مقابله با بسیاری از حوادث رفت. در همین زمینه سازمان آتش ­نشانی و ایمنی شهر تهران(تجهیزات ایمنی و آتش نشانی) اقدام به برگزاری دوره­های آموزشی کوتاه مدت برای شهروندان کرده است. هدف اصلی این مقاله ارزیابی میزان اثربخشی این آموزش ­ها بوده است. در همین راستا تعداد ۴۰۰ نفر از شهروندانی که در این آموزش ­ها شرکت کرده­ اند، به صورت گلوله جادویی شناسایی شده و پرسشنامه­ های مربوط به اثربخش در میان آنان توزیع شد. داده­ ها نشان می­دهد که این آموزش­ها تا حد قابل قبولی اثربخش بوده و توانسته هم دانش و آگاهی آنان در حوزه ایمنی را افزایش داده و هم رفتار آنان در این حوزه را تغییر دهد.

ارزیابی آموزش تجهیزات ایمنی و آتش نشانی

بحث ایمنی در برنامه­ ریزی شهری در سال­های اخیر بسیار مورد توجه بوده است. امروزه انجمن ­های علمی مختلفی که از اعتبار جهانی برخوردارند درحال تحقیق روی موارد ایمنی شهری هستند از جمله این انجمن ­ها می­توان به انجمن بین ­المللی برنامه­ ریزان شهری و منطقه ­ای اشاره کرد. این انجمن که متشکل از برنامه ­ریزان متخصص است، در سال ۱۹۶۵میلادی تاسیس شده است. هدف این انجمن گردهم آوردن برنامه­ ریزان شهری و منطقه ­ای با سابقه و حرفه ­ای است. این انجمن که یک سازمان غیر دولتی است بوسیله یونسکو، سازمان ملل و شورای اروپا تایید شده و مقر آن در لاهه است.

این انجمن در کنگره­ های مختلف به جایگاه خطر و ایمنی در برنامه ­ریزی شهری پرداخته که این خود بیانگر اهمیت موضوع در برنامه ­ریزی شهری است. بررسی ­های بعمل آمده نشان می­دهد که در بیشتر مناطق شهری در سراسر دنیا، ساختمان­سازی به سطح استاندارد نرسیده، بصورتیکه مناطق آسیب­ پذیر بیشتر شده ­اند و توسعه غیرقانونی، شهرها را به مناطق پر خطر تبدیل کرده است.

جوامع در مناطق پرجمعیت با ساختمانهای ضعیف، بسیار آسیب ­پذیر شده­ اند و در معرض آسیب­ های ناشی از فرسایش محیطی، آتش ­سوزی، سیل و زمین لرزه قرار گرفته­ اند. از طرف دیگر توسعه شهرنشینی به طرز فجیعی سبب افزایش آسیب­ پذیری جوامع انسانی گردیده است، زیرا به موجب آن برخی جوامع مجبورند در مناطق نا استوار مانند اطراف تپه ­ها که مستعد به رانش زمین هستند یا در زمینه ای با کیفیت پایین که خطر تخریب ساختمان ها در آنها وجود دارد سکنی گزینند.

ارزیابی حوادث با تجهیزات ایمنی و آتش نشانی

حوادث و بلایا از قبیل آتش سوزی، زلزله، تخریب و فرو نشستن ساختمان­ ها یا تخریب­ های محیطی ممتد که آهسته ­تر اتفاق می­افتد، باعث از دست رفتن زندگی و وارد آمدن آسیب ­های جدی به افراد می­شوند. همچنین درصد قابل توجهی از مردم نیز در مناطق حاشیه­ ای با حداقل خدمات شهری و لوازم  زیر ساختی زندگی می­کنند. این جوامع عمدتا در معرض خطراتی هستند که گاهی منجر به از دست دادن مکان زندگی وگاهی جان آنها می­شود. به همین دلایل اصول مربوط به آموزش همگانی جزیی جدایی ناپذیر از آموزش­های شهروندی در این کشورها است. البته در حال حاضر با پیشرفت علم در این زمینه، سیستم های اعلام و اطفاء حریق نیز به شکل قابل توجهی از آتش سوزی ها جلوگیری کرده اند.

اکنون در کشورهای پیشرفته، اغلب افراد با اصول حفاظت از طریق و مسائل تجهیزات ایمنی و آتش نشانی آشنا بوده و در نتیجه علاوه بر رعایت اصول پیشگیری از بروز آتش ­سوزی، آمادگی لازم جهت مقابله با آتش ­سوزی­ ها، حتی در لحظات اولیه و وقوع آن را دارند. این امر مهم به نوبه خود در اثر سال­ها تلاش، جهت آموزش عمومی حفاظت از حریق صورت گرفته است. به عنوان مثال در انگلستان بارها علیه حریق بسیج عمومی اعلام شده است تا اقتصاد کشور صدمات کمتری ببیند (اوشا، ۲۰۰۶: ۱۹). در مورد آموزش مسایل حفاظت از حریق، آتش نشانی لندن برنامه­ های متعددی از انتشار نشریات مربوط به ایمنی حریق گرفته تا بازدید از مدارس و گفتگو با کودکان دارد (همان). در آمریکا پس از آتش­سوزی مهیب ۹ اکتبر سال ۱۸۷۱ در شیکاگو، این روز روز آتش­ سوزی بزرگ شیکاگو نامید شد تا خاطره آن روز مصیبت ­بار برای همیشه در تاریخ آمریکا ثبت شود. در سال ۱۹۱۱، انجمن روسای آتش­ نشانی آمریکای شمالی تصمیم گرفت این روز را روز پیشگیری از آتش­ سوزی اعلام کند تا در این روز با انجام فعالیت­ های مختلف، ضرورت رعایت اصول پیشگیری از بروز حریق و همچنین اهمیت آشنایی با اصول مبارزه با آتش را به مردم یادآوری کرده و آموزش دهد. در سال ۱۹۲۲، انجمن غیردولتی حفاظت از حریق آمریکا پیشنهاد کرد نظر به اهمیت موضوع، این مدت به یک هفته افزایش پیدا کند. در نتیجه از آن تاریخ به بعد، هر سال از روز ۹ اکتبر به مدت هفت روز، هفته پیشگیری از حریق اعلام می­گردد و طی آن این هفت روز، مسایل مختلف حفاظت از طریق به عموم مردم آموزش داده می­شود(قاسملو، ۱۳۸۲: ۵۹).

ادامه مطلب

سیستم هوای فشرده و کف در تجهیزات ایمنی و آتش نشانی: تجهیزات ایمنی و آتش نشانی از مهم ترین عواملی است که نقش بسیار مهمی در اطفاء حریق توسط آتش نشانان دارد. نوع این تجهیزات و همچنین طرز استفاده از آن ها توسط آتش نشان ها موضوع مهمی است که در ایستگاه های آتش نشانی باید رعایت شود. تجهیزات ایمنی و آتش نشانی باید مطابق با استاندارد های روز دنیا بوده تا علاوه بر کارایی بیشتر، راندمان کاری آتش نشان ها افزایش یابد.

سیستم هوای فشرده و کف در تجهیزات ایمنی و آتش نشانی

سیستم هوای فشرده و کف یا CAFS، در محیط هایی مثل روستاها مزایای بسیار بزرگی دارد که بعنوان کلاس منظم A فوم، برای نفوذ بسیار محافظ می باشد. با این حال، در حال حاضر باتوجه به ساختاری که در اطفاء حریق و رویکرد آن وجود دارد، سیستم های حمله آتش که دارای مواد افزوی کف یا هوا می باشد، می تواند به آتش نشان کمک شایانی کند. با استفاده از این سیستم، آتش نشان به راحتی می تواند خط آتش را مهار کند و همچنین با توجه به وجود هوای فشرده در این سیستم، فاصله خود را از این خط آتش کم کند و خطرات بسیار کمتری را احساس کند. در واقع علاوه بر اطفاء حریق ساده تر، آتش نشان خطرات کمتری را به خود وارد می کند. در طول ده سال گذشته، تحقیقات بسیار زیادی در توانایی فوم(کف) و سیستم هوای CAFS در آتش نشانی شده که در سرکوب کلاس A متمرکز شده است و وجود آن به وضوح بسیار بهتر از آب است. پیشنهاد می شود مقاله ای مشابه با مقاله “نگاهی به فوم آتش نشانی جدید در تجهیزات ایمنی و آتش نشانی” مطالعه شود.

تکنیک های جستجو و نجات و حمله اولیه بر روی آتش سوزی در خواص کوچک یا متوسط ​​را می توان بلافاصله با استفاده از CAF (به DRA) آن را به عنوان اجازه می دهد تا به آتش زودتر حمله، تیم ها را به بالاتر از آتش نشانی با خیال راحت تر بهبود یافته است، و جستجو به موثر تر انجام شود. این به خاطر پرتاب آن دیگر، مقدار کاهش می یابد بخار تولید شده توسط آن، تاثیر قابل توجهی آن بر توسعه آتش یک بار “رنگ” بر روی سقف و دیوار و اثر آن بالا بردن هواپیما خنثی در محفظه. این سیستم در سیستم های اعلام و اطفاء حریق مورد استفاده قرار نمی گیرد و فقط در تجهیزات ایمنی و آتش نشانی مورد استفاده قرار میگیرد.

ادامه مطلب

مقررات استفاده اسپرینکلرها در سیستم های اعلام و اطفاء حریق: همانطور که در مقاله های پیشین در رابطه با سیستم های اعلام و اطفاء حریق اسپرینکلر(Sprinkler) صحبت شد، این سیستم ها یک روش برای حفاظت از حریق است. این سیستم های اعلام و اطفاء حریق اسپرینکلر از یک منبع آب تشکیل شده است که فشار و جریان کافی را برای مجموعه از از لوله های توزیع آب فراهم می کند و چند اسپرینکلر به آن وصل شده است. برای این سیستم های اعلام و اطفاء حریق در اروپا قوانینی جهت استفاده از آن ها ایجاد شده است.

مقررات استفاده اسپرینکلرها در سیستم های اعلام و اطفاء حریق

هرچند تعداد قوانین فدرال که در زمینه استانداردهای ساختمانی وضع شده است بسیار کم است، ولی این قوانین عموماً به زمینه های قضایی سپرده شده و دولت فدرال از ابزارهای تامین مالی برای ترویج این استانداردها در برابر حریق در ساخت و سازها استفاده کرده است. در سال ۱۹۹۰ میلادی، کنگره آمرییکا مصوبه ای با عنوان “قانون ایمنی هتل” گذراند. این قانون همه هتل ها و سالن هایی مشابه که وجوه فدرال را دریافت می کنند، باید الزامات مربوط به حریق و سایر الزامات ایمنی را رعایت کنند. مشخص ترین این الزامات، تعبیه اسپرینکلر می باشد. با افزایش هتل ها و اقامتگاه هایی که با هدف پذیرش بازدیدکنندگان دولتی تاسیسات خود را ارتقاء می دهند، این سیستم رفته رفته جنبه صنعتی به خود گرفته است ولی همچنان هیچ آیین نامه اجباری برای آن وجود ندارد.

افزایش حمایت از این سیستم های اعلام و اطفاء حریق در انگلستان که بدلیل لابی گری موثر در شبکه ملی اسپرینکلر های اطفاء حریق اروپا و انجمن اسپرینکلرهای خودکار بریتانیا رخ داده موجب شده تا سیستم های بیشتری از این نوع نصب شوند. بعنوان مثال دولت انگلیس در صدمین شماره بولتن ساختمانی توصیه کرده تا بیشتر مدارس تازه تاسیسبه حفاظت در برابر حریق با استفاده از اسپرینکلر مجهز شوند. در سال ۲۰۱۱ نیز ولز به اولین کشوری در جهان تبدیل شد که نصب اسپرینکلرهای اطفاء حریق در منازل تازه احداث شده را الزامی اعلام کرد. این قانون شامل آپارتمان ها و منازل و همجنین تمام درمانگاه ها و اقامتگاه های دانشگاهی تازه ساز می شود. در اسکاتلند نیز همه مدارس جدید و همچنین همه پارکینگ ها، گرم خانه ها و آپارتمان های بلند مرتبه به اسپرینکلر مجهز هستند. در بریتانیا نیز با توجه به این که علاقه زیادی به تجهیزات ایمنی و آتش نشانی نشان می دهد، اسپرینکلرها نیز وارد مقررات ساختمان سازی و استانداردهای ساختمانی وارد شد.

ادامه مطلب

سیستم های اعلام و اطفاء حریق اسپرینکلر(Sprinkler) یک روش برای حفاظت از حریق است. این سیستم های اعلام و اطفاء حریق اسپرینکلر از یک منبع آب تشکیل شده است که فشار و جریان کافی را برای مجموعه از از لوله های توزیع آب فراهم می کند و چند اسپرینکلر به آن وصل شده است. در گذشته فقط در کارخانه ها و ساختمان های بسیار بزرگ از این سیستم استفاده می شد ولی در حال حاضر این سیستم ها در منازل و ساختمان های کوچک با قیمت های مناسب عرضه می شوند. از این سیستم های اطفاء حریق بطور گسترده در تمام دنیا استفاده می شود و هرساله بیش از چهل میلیون از این سیستم ها نصب می شود. تقریباً بیش از ۹۶ درصد از آتش سوزی ها در ساختمان ها بطور کامل توسط یک سیستم اطفاء حریق اسپرینکل می تواند مورد محافظت قرار گرفته و کنترل شود.

سیستم های اعلام و اطفاء حریق اسپرینکلر(Sprinkler)

تا دهه ۱۹۴۰ اسپرینکلر ها بطور تقریبی فقط برای حفاظت از ساختمان های بزرگ تجاری مورد استفاده قرار میگرفتند اما ساختمان هایی که مالکین آن ها می توانستند با صرفه جویی در هزینه های بیمه ای، هزینه این سیستم ها را تامین کنند. اما گذشت چندین سال، امروزه طبق مقررات و استانداردهایی که اسپرینکلرهای اطفاء حریق در بخش های آمریکای شمالی که شامل مدارس، بیمارستان ها، هتل ها و برخی ساختمان های دیگر که جزء تجهیزات ایمنی و آتش نشانی اجبار بشمار می روند می شد.

امروزه اسپرینکلر‌ها در اغلب ساختمان‌های دیگر مانند مدارس و مجموعه‌های اقامتی نصب می‌شوند. این وضعیت تا حد زیادی ناشی از لابی‌گری‌های صورت گرفته توسط شبکه‌ی ملی اسپرینکلر‌های اطفاء حریق، شبکه‌ی اسپرینکلر‌های اطفاء حریق اروپا و انجمن اسپرینکلر‌های اطفاء حریق خودکار بریتانیا است. در اغلب موارد، مقررات ساختمانی در اسکاتلند و انگلستان به جهت رعایت ایمنی افراد حاضر در انواع خاصی از املاک، نصب سیستم‌ های اطفاء حریق اسپرینکلر را در این محل‌ ها ضروری دانسته‌ اند.

ادامه مطلب

درباره : ایمنی

سیستم های اعلام و اطفاء حریق آیروسل(Aerosol): اطفاء حریق آئروسل متراکم، شکلی از سیستم اطفاء حریق مشابه سیستم اطفاء حریق گازی یا سیستم اطفاء حریق شیمیایی خشک و مبتنی بر ذرات است. اطفاء حریق آئروسل از عاملی برای خاموش کردن آتش استفاده می‌ کند که حاوی ذرات جامد بسیار ریز و ماده‌ ی گازی است. ذرات ریز آئروسل متراکم و گاز سیال خروجی توسط یک واکنش گرما زا تولید می‌ شوند. این ذرات تا زمان خروج از تجهیز به حالت بخار باقی می‌مانند. مواد اطفایی آیروسل در درون سیستم متراکم و سردند و به‌صورت ذرات جامد تخلیه می‌شوند.

سیستم های اعلام و اطفاء حریق آیروسل(Aerosol)

برخلاف سیستم اطفاء حریق گازی که تنها گاز بیرون می‌دهد و نیز عوامل خاموش‌ کننده‌ ی شیمیایی خشک که ذرات پودر مانندی با ابعاد بزرگ(۲۵ تا ۱۵۰ میکرومتر) هستند، سیستم اطفاء حریق آئروسل متراکم توسط انجمن حفاظت از حریق آمریکا(NFPA)، به‌عنوان منتشرکننده‌ی ذرات بسیار کوچک با ابعاد کمتر از ۱۰ میکرومتر معرفی می‌شوند. ذرات جامد آیروسل دارای ابعاد جرمی بسیار کوچک‌تری نسبت به عوامل خاموش‌کننده‌ی شیمیایی هستند، مدت بیشتری در هوا معلق می‌مانند و در منطقه‌ی تحت محافظت، پسماند کمتری از خود به‌ جای می‌گذارند. درحالی‌ که سیستم اطفای حریق شیمیایی خشک باید مستقیماً به سمت شعله هدف‌گیری شوند، آئروسل‌های متراکم، عوامل اطفای حریق احاطه‌ کننده‌ای هستند و ازاین‌رو صرف‌ نظر از محل و ارتفاع آتش می‌توانند مؤثر باشند. سیستم اطفاء حریق شیماییِ تر، مانند مواد داخل خاموش‌کننده‌های کف، باید مانند سیستم اطفاء حریق شیمیایی خشک مستقیماً به سمت آتش پاشیده شوند. عامل آئروسل می‌تواند بوسیله‌ عمل مکانیکی، الکتریکی یا ترکیبی از عمل الکترومکانیکی به سمت هدف پرتاب شود.

مکانیسم ابتدایی سیستم های اعلام و اطفا حریق آئروسل متراکم با استفاده از واکنش‌ های شیمیایی با رادیکال‌ های آزاد شعله، و درنتیجه جلوگیری از فرایند سوختن آتش، چهارمین مؤلفه‌ی چهارضلعی آتش را نشانه می‌ رود. بطور مثال، ذرات آئروسل متراکم شامل کربنات پتاسیم(K2CO3) است که از تجزیه‌ ی گرمایی ترکیب جامدی به شکل آئروسل به دست می‌آید که شامل نیترات پتاسیم است که نقش اکسیدکنندگی دارد. هنگامی که ذرات آئروسل آتش را فرا می‌گیرند و با آن تماس پیدا می‌کنند، این ذرات گرمای آتش را به‌عنوان انرژی دریافت می‌کنند، تجزیه می‌شوند و مقدار زیادی رادیکال پتاسیم (K+) (یون‌هایی با الکترون منفرد) آزاد می‌کنند. رادیکال‌ های پتاسیم با رادیکال‌های آزاد هیدروکسید(OH+)، هیدروژن(H+ ) و اکسیژن(O+) که به ادامه‌ ی فرایند سوختن کمک می‌کنند پیوند ایجاد کرده و مولکول‌های بی‌ضرری مانند هیدروکسید پتاسیم (KOH) و آب (H2O) تولید می‌کنند.

عوامل آئروسل متراکم، مکانیسم اطفاء حریق ثانویه‌ ای نیز دارند که سه مؤلفه‌ی دیگر چهارضلعی آتش را تحت تأثیر قرار می‌دهد. آئروسل با فراگرفتن آتش با ابری غلیظ از ذرات ریزی که ابعاد جرمی کمتر از ۱ تا ۲ میکرومتر دارند آن را سرد می‌کنند. اگرچه سطح مقطع هر ذره بسیار کوچک است، تعداد زیادِ ذراتی که شعله‌های آتش را محاصره کرده و به آن نفوذ می‌کنند، سطح مقطع به‌قدر کفایت بزرگی را برای جذب گرمای شعله‌های آتش فراهم می‌آورد. بر روی سطح ذرات، بازترکیب رادیکال‌های آتش که به‌عنوان انرژی در واکنش شرکت می‌کنند جذب می‌شوند:

ادامه مطلب